Ümumi xolesterin
Xolesterolun iştirak etdiyi proseslər: hüceyrə membranlarının sabitliyini və elastikliyini dəstəkləyir; cinsi hormonların (estrogenlər və androgenlər) və adrenal hormonların sintezi; dəridə D vitamini sintezi; qaraciyərdə safra turşularının sintezi.
Hiperxolesterolemiya - qanda xolesterinin səviyyəsinin artmasıdır.
Bu, ürək-damar xəstəlikləri üçün əsas risk faktorlarından biridir. Xolesterolun hansı hissəsinin yüksəlməsindən asılı olaraq, hiperxolesterolemiyanın beş növü fərqlənir.
Hiperxolesterolemiyaya səbəb olan xəstəliklər:
-IIA, IIB, III tip hiperlipopro¬teinemiya, poligen hiperxoles¬te-rinemiya, ailəvi kombinə olunmuş hiperlipidemiya, hiperlipopro¬tei¬ne¬mi¬yanın I, IV, V tipləri, I-li ekzo-gen hipertriqliseridemiya, qa¬ra¬ciyər xəstəliyi, qaraciyərdaxili və qaraci-yər¬dən kənar xolestaz, mədəaltı vəz və prostatın bəd¬xas¬səli şişlərı, qlomerulonefrit, hipo-tireoz, nefro¬tik sindrom, XBÇ, alkoqolizm, so¬ma-totrop hormo¬nun izolə olunmuş defisiti, hipertoniya xəstəliyi, ÜİX, kəskin miokard infarktı, şəkərli diabet, podaqra. Qlikogenozlar, I, III və VI tip, böyük talassemiya, analbumine¬miya, Verner sindromu, nevrotik anoreksiya, idiopatik hiperkal¬siemiya.
Bəzi dərmanlar: androgenlər, xlor-propamid, kortikosteroidlər, korti-kotropin, adrenalin, sulfanil¬amid¬lər, meprobamat, fenotiazin, tiazid diuretikləri.
Hiprxolesterolemiyaya səbəb olan xəstəliklər:
-α-Lipoprotein defisiti (Tan¬-jer xəstəliyi), hipo-proteinemiya və abetoli-poproteinemiya, qa¬raciyər sirrozu, qaraciyərin bəd¬xas-səli şişi, hipertı¬reoz, azsorulma sindromu, qi¬da-lanma çatmamazlığı, si¬de-roblast anemiya, talas¬se-miya, ağciyərin xroniki obstruktiv xəstəliyi, əqli çatmamazlıq, revmatoid artrit, bağırsağın, limfan-giek¬taziyası, meqaloblas-tanemiya, XZ-in tez en¬məsi, qaraciyər xəstə¬lik¬ləri zamanı pis proqnostik əlamət¬dir, çox zaman ya¬rım kəskin qaraciyər dis¬tro-fiyasında mü¬şahidə olunur.
Bəzi dərmanlar: neo¬mit¬sin, xlortetrasiklin, kol¬xisin, haloperidol, MAO ingibitoru endi¬rə bilər.
Ümumi xolesterol səviyyəsinin təyini şəkərli diabet, piylənmə, ürək-damar xəstəlikləri diaqnozu qoyulmuş xəstələr, həmçinin aterosklerozun inkişaf riski olan insanlar üçün göstərilir.